Berkin’in Gözünden Güneş
Geçtiğimiz sayı Ay’ı yazdıktan sonra Güneş’e haksızlık etmemem gerektiğini düşündüm. Ve bu sayıyı da özellikle bu aylarda yakındığımız sıcakların sebebi olan Güneş’e ayırdım.
Sıcak demişken evet Güneş çok sıcak. Yüzey sıcaklığı 5500°C, çekirdeğinin sıcaklığı ise 15,6 milyon °C imiş. Sıcak olduğu kadar da büyüktür. Güneş’in içerisine 1 milyon 300 bin dünya sığdırabiliriz. Ama Güneş tek değildir. Samanyolu Gökadasında bilinen yaklaşık 200 milyar yıldızdan birisidir. Fakat dünyamıza en yakın olanıdır. Öyle ki güneş ışınları yeryüzüne 8 dakika 44 saniyede ulaşmaktadır.
Yine de dünyamızdan ortalama 150 milyon km uzaklıktadır. Ama bu mesafeden bile insanoğlu için yararlıdır. Güneş ışığının; D vitamini sentezlenmesi sağlamak, kemik sağlığını geliştirmek, bağışıklık sistemini güçlendirmek, beyin sağlığını korumak, vücuttaki fazla yağın atılmasını sağlamak ve dişleri güçlendirmek gibi önemli faydaları vardır. Güneş, vücutta D vitamini ihtiyacının yüzde 90’ını karşılamaktadır.
Bir çok kişi şöyle bir cümle duymuştur. “Dünya, Güneş’e 1 metre yaklaşsa sıcaklık öyle artar ki Dünya yaşanmaz hale gelir. Ya da Dünya, Güneşten 1 metre uzaklaşsa dondurucu soğuklar olur Dünya yaşanmaz hale gelir”. Oysa ki her kış mevsimi başlangıcında Güneş’e uzaklığımız 147 milyon kilometre iken, her yaz mevsimi başlangıcında bu mesafe 152 milyon kilometre oluyor. Yani 5 milyon kilometre yaklaşık sonrasında bir o kadar uzaklaşıyor. Biraz üşüyoruz, biraz terliyoruz ama yanmıyor ya da donmuyoruz.
Mitolojide Güneş, daima koruyan, gözeten, gözleyen tanrı kavramıyla bir tutulmuş. Ve hayatın ilk dönemlerinden itibaren insanoğlundan saygı görmüş. Hemen hemen tüm mitolojilerde bir Güneş tanrısı bulunuyor. Bulunmayanlarda ise önemli mitlerde kendine yer bulmuş. Bunlardan en bilinenini şüphesiz Mısır’ın Güneş tanrısı Ra’dır. Utu ise Sümer mitolojisi’nde Güneş ve adalet tanrısı olarak nitelendirilir. Ve yine en bilinenler arasında Yunan Mitolojisi’nde Güneş tanrısı Helios’tur.
Dünya, Güneş ve Ay’ın yaşları birbirine yakın. En yaşlıları Güneş 4.603 milyar, Dünya 4.543 milyar Ay ise 4.53 milyar yaşında olduğu tahmin ediliyor. Güneş’in ömrünün 10 milyar yıl olduğu öngörülüyor. Neredeyse yolun yarısına gelmiş orta yaşta bir delikanlı olmuş.
Bu yazıyı yazarken meteoroloji Genel Müdürlüğü web sitesinden veri değerlendirme sayfasını inceledim. Ülkemizin her ilinin 1927-2019 yılları arasındaki ay ay en yüksek ve en düşük sıcaklıklarını gösteriyor. Harita üzerinden il seçip en yüksek ve en düşük sıcaklık derecesinin üzerine geldiğinizde o günkü tarihi de gösteriyor. Birkaç istisna dışında en düşük sıcaklık zamanları genelde 1940 ila 1960 yılları arasında. Ama en yüksek sıcaklık zamanlarının neredeyse tamamı 2000’li yıllardan sonra . Bunun da sebebi bildiğimiz gibi Küresel Isınma. Peki nedir bu küresel ısınma? “Başlıca atmosfere salınan sera gazların neden olduğu düşünülen sera etkisinin sonucunda, Dünya üzerinde yıl boyunca kara, deniz ve havada ölçülen ortalama sıcaklıklarda görülen artışa verilen isimdir.”
Peki Küresel Isınmanın sonuçları nelerdir?
-Buzulların erimesi
-Yağmur miktarındaki sağanak şeklinde yağışlarda artış
-Denizlerin su düzeyinde yükselme
-Fırtına ve sel hasarlarının artması
-Tundraların erimesi
-Buharlaşma miktarında artış
-Kuraklık ve çölleşme
Bu sonuçları yakın zamanda sıkça yaşıyoruz. Görünen o ki, maalesef fazlalaşarak ve şiddetlenerek yaşamaya da devam edeceğiz. Bu afetlerin azalması için ülke çaplarında çalışmalar yapılmaktadır. Bizlerin de bireysel olarak küresel ısınmaya karşı elimizden gelen çabayı göstermemiz gerekmektedir.
